Τρεις ιστορίες μυστηρίου, αγωνίας και τρόμου από την πένα των Ivan Chekhov, F.G. Snyder και Aleksei Tolstoy.

Ο τίτλος και μόνο κάνει τους fans της παγκόσμιας σκηνής του τρόμου να νιώθουν δέος, μιας και το BLACK SABBATH είναι μια από εκείνες τις ταινίες που σημαδεψαν μόνιμα τη σκηνή και έθεσαν τα στάνταρντς που θα ακολουθούνταν παγκοσμίως ακόμα μέχρι και σήμερα. Μετά το μνημειώδες BLACK SUNDAY, ο Mario Bava επέστερεψε εξίσου αν όχι περισσότερο εντυπωσιακά με μια σπονδυλωτή ταινία που πήρε όλα εκείνα τα στοιχεία των αγαπημένων παραγωγών της Hammer Films και των ταινιών του Roger Corman και τα πήγε για ακόμα μια φορά ένα στάδιο παραπάνω σχηματίζοντας ένα ενιαίο σύνολο. Πρόκειται για ακόμα πρωτοποριακή ταινία από τον αδιαφιλονίκητο δάσκαλο του ευρωπαϊκου γοτθικού τρόμου που μέσα σε τρεις ιστορίες συμπυκνώνει όλα τα θετικά στοιχεία του σινεμά που λατρεύουμε όλοι και που ο ίδιος οριοθέτησε.

Ο Bava ασχολείται με τρια βασικά θέματα που έγιναν κανόνες στο σινεμα μυστηρίου και τρόμου από τότε και ύστερα. Το πρώτο κομμάτι της ταινίας έχει περάσει στην ιστορία σαν το πρώτο Ιταλικό έγχρωμο θρίλερ και έχει ξεκάθαρα στοιχεία giallo. Εδώ, το ήσυχο βράδυ της όμορφης Rosie (Michele Mercier) καταστρέφεται όταν αρχίζει να λαμβάνει ανώνυμα τηλεφωνήματα αρχικά παρενοχλητικού και σεξουαλικού περιεχομένου που γρήγορα μετατρέπονται σε ευθείς απειλές για τη ζωή της.

Ο μυστηριώδης συνομιλητής φαίνεται να γνωρίζει την κάθε κίνηση που κάνει μέσα στο διαμέρισμα της, ενώ ένα δημοσίευμα που αναφέρει για την αποφυλάκιση του γνωστού της Frank την κάνει να πιστεύει ότι αυτός βρίσκεται στην άλλη άκρη του τηλεφώνου. Έτσι επικοινωνεί με την πρώην φίλη της Mary (Lidia Alfonsi) με την οποία είχαν τσακωθεί πρόσφατα και που επίσης γνώριζει τον Frank, η οποία γρήγορα καταφθάνει στο σπίτι για συμπαράσταση.

Αν και η συγκεκριμένη ιστορία είναι μάλλον η πιο αδύναμη από τις τρεις, πρόκειται σίγουρα για μια πρωτοποριακή δημιουργία, που εκτός από τα στοιχεία των gialli που έγιναν ο κανόνας στο Ιταλικό σινεμά κυρίως τη δεκαετίας του 70, εισήγαγε και στοιχεία ωμού ρεαλισμού, σεξουαλικότητας και λεπτομερούς βίας. Στοιχεία που για παράδειγμα στο σινεμά της Hammer ή της American International του Roger Corman ήταν αδιανόητα για εκείνη την εποχή. Η δράση λαμβάνει χώρο αποκλειστικά στο διαμέρισμα της πρωταγωνίστριας, αλλά ακόμα και σε αυτό το περιοριστικό περιβάλλον ο Bava κάνει παιχνίδι με την κάμερα, τη χρήση της μουσικής ή ακόμα της σιωπής δημιουργώντας ατμόσφαιρα από το πουθενά.

Στη δεύτερη ιστορία που διαδραμματίζεται στην επαρχία της Ρωσίας κατά τον 17^ο αιώνα, το κυρίαρχο θέμα είναι η ανεκπλήρωτη αγάπη σε μια πρωτότυπη εκδοχή του μύθου των  βρικολάκων. Ο ευγενής Vladimir ερωτεύεται την όμορφη Sdenka στο σπίτι της οποίας κατέλληξε μετά το ταξίδι του. Εκεί βρίσεκι και τα αδέλφια της που περιμένοουν την επιστροφή του πατέρα τους που ελειπε 5 μερόνυχτα σε αναζήτηση ενός Τούρκου εγκληματία.

Ο τελευταίος είναι γνωστός στην περιοχή ως βρικόλακας και όταν ο σεβαστός πατέρας (Boris Karloff) καταφθάνει με το κεφάλι του στις αποσκευές, αλλά με μια παράξενη πληγή κοντά στην καρδιά, όλη η οικογένεια φοβάται ότι και ο ίδιος έχει μετατραπεί σε "Wurdulak" (μια Ρωσική εκδοχή του βρικόλακα). Οι φόβοι τους παίρνουν σάρκα και οστά όταν το ένα μετά το άλλο τα μέλη της οικογένειας αρχίζουν να πέφτουν νεκρά, κάτι που προτρέπει τον Vladimir να πάρει την αγαπημένη του Sdenka μακριά. Όμως η μοίρα τους επιφύλασσε παράξενο παιχνίδι.

Εδώ έχουμε την κινηματογραφική διάνοια του Bava σε όλο της το μεγαλείο, που παρόλον τον φανερά περιορισμένο προϋπολογισμό φτιάχνει στην εντέλεια το γοτθικό σκηνικό εποχής που όχι μόνο δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από αντίστοιχα της Hammer και της AIP, αλλά μάλλον τα ξεπερνάει κατά πολύ. Η ατμόσφαιρα στην συγκεκριμένη ιστορία είναι αδιαπέραστη και μαγευτικά σκοτεινή ενώ η χρήση των χρωμάτων είναι σήμα- κατατεθέν στα έργα του μεγάλου Ιταλού δημιουργού. Τα πλάνα του Bava στοιχειώνουν χωρίς να καταφεύγουν σε φτηνούς εντυπωσιασμούς και κάνουν το όλο θέαμα απειλητικό και ίσως τρομακτικότερο από οποιαδήποτε ταινία με βρικόλακες της δοξασμένης Hammer.

Η συγκεκεριμένη χρήση του χρώματος και της ατμόσφαιρας που δίδαξε ο  Mario Bava χρησιμοποιείται πλέον κατά κόρον σε παραγωγές τρόμου, με το σύγχρονο WOMAN IN BLACK (2011) και τη συντριπτική πλειοψηφία των Ιαπωνικών ταινιών φαντασμάτων στυλ RINGU και JU- ON να έρχονται αβίαστα στο μυαλό. Σ’ όλα αυτά βοηθάει και ένας ιδιαίτερα κεφάτος και ανατριχιαστικός Boris Karloff, όσο και οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές, με την πανέμορφη Susy Andersen να ξεχωρίζει στο ρόλο της Sdenka ενώ σ’ αυτή την ιστορία εμφανίζεται και η «δικής μας» Ρίκα Διαλυνά.

Στην τρίτη και τελευταία ιστορία, το κυρίαρχο θέμα είναι ο φόβος και εξετάζεται μέσα από την ιστορία της νοσοκόμας μιας υπερήλικης κόμισσας που καλείται να την ετοιμάσει για την κηδεία της μόλις πέθανε, αλλά κάνει το λάθος να κλέψει το πολύτιμο δαχτυλίδι της. Στην πορεία μαθαίνουμε ότι η κόμισσα στον ελευθερο χρόνο της ασχολείτο με αποκρυφισμό και είχε πεθάνει ενώ βρισκόταν σε έκσταση κατά τη διάρκεια σεάνς, οπότε η εκδίκηση του πνεύματος της δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη, όχι όμως για την ανυποψίαστη νοσοκόμα!

Ακούγεται σαν τυπική ιστορία φαντασμάτων σαν τις πάμπολλες που έχουμε δει από τα στούντιο της Amicus και όχι μόνο, αλλά ο Bava καταφέρνει να την κάνει να ξεχωρίζει και να φαίνεται απίστευτα τρομακτική, ακόμα και με τα σημερινά στάνταρντς. Η χρήση πλούσιου φωτισμού και χρωμάτων, τρομερής φωτογραφίας και στρατηγικών ηχητικών εφέ τοποθετεί αυτόματα την ιστορία μέσα στα κορυφαία επιτεύγματα του Mario Bava και της σκηνής του τρόμου γενικότερα. Τα ειδικά εφέ μακιγιάζ είναι πολύ μπροστά για την εποχή και είναι γνήσια τρομακτικά, ενώ το φινάλε είναι πανέξυπνο και απαισιόδοξο, όπως σε όλες τις ιστορίες στην ταινία.

Γενικά όλο το BLACK SABBATH είναι μια κλασική στιγμή του παγκόσμιου τρόμου, που ακόμα και σήμερα τα σημάδια του χρόνου δεν έχουν καταφέρει να αλοιώσουν την απόλαυση του. Φαίνεται φρέσκο και σύγχρονο και είμαι βέβαιος ότι ακόμα και οι νεότεροι fans της σκηνής θα αναγνωρίσουν τα στοιχεία που αγάπησαν από τις πιο σύγχρονες παραγωγές. Κάποιες μικροατέλειες υπάρχουν αλλά προσωπικά δεν μπαίνω καν στη διαδικασία να τις σχολιάσω μιας και στην πλειοψηφία τους είναι ασήμαντες και δεν υποβαθμίζουν ούτε στο ελάχιστο την απόλαυση της προβολής.

Για το τελείωμα αξίζει να ανφέρω ότι η ταινία διανεμήθηκε στην Αμερική από την American International, όπως και το "BLACK SUNDAY", η οποία κυκλοφόρησε τη δική της εκδοχή της ταινίας, με τους διαλόγους να είναι ντουμπλαρισμένοι στα Αγγλικά, αλλαγή στη σειρά των ιστοριών και διαφορετική μουσική γραμμένη από τον Les Baxter. Το θέμα του ντουμπλαρίσματος δεν είναι πρόβλημα από τη στιγμή που ακόμα και η Ιταλική έκδοση είναι ουσιαστικά ντουμπλαρισμένη και στην Αμρικάνικη εκδοχή ακούμε την κανονική φωνή του Boris Karloff, αλλά η πρωτότυπη μουσική του Roberto Nicolosi είναι σίγουρα ανώτερη και πιο ατμοσφαιρική από εκείνη του Les Baxter.

Επίσης τον τίτλο της ταινίας δανείστηκαν οι θρυλικοί Black Sabbath του Ozzy Osbourne και Tony Iomi, αλλά αυτό είναι ένα απλό bonus για μια τεράστια ταινία που τάραξε τα κινηματογραφικά νερά και  έθεσε σχεδόν αξεπέραστα στανταρντς στο είδος του τρόμου όπως το ξέρουμε σήμερα.

Δεν υπάρχουν γνωστές κυκλοφορίες στη χώρα μας.

R0 Αμερική (Image)
R0 Αυστραλία (Umbrella Entertainment)
R1 Αμερική (Anchor Bay) – The Mario Bava Collection Vol. I
R2 Γερμανία (Anolis)

Όλες οι εκδόσεις είναι χωρίς περικοπές. Καλύτερη είναι η R1 που έχει τα περισσότερα extras.