Ευτυχώς για τους φίλους του splatter, η γειτονική Ιταλία «έπιασε» το μήνυμα του DAWN OF THE DEAD χωρίς να συγκινείται ιδιαίτερα από την επιτυχία του FRIDAY THE 13TH και έτσι άρχισε ίσως η πιο παραγωγική περίοδος του Ιταλικού σινεμά τρόμου, μια περίοδος που έκανε τις ταινίες του είδους από τη γειτονική μας χώρα κλασσικές, ενώ η επίδρασή του στη σκηνή είναι φανερή μέχρι και σήμερα που οι περισσότεροι μεγάλοι σκηνοθέτες είτε είναι ανενεργοί και σε σύνταξη, είτε δεν βρίσκονται πια στη ζωή.

Πρώτος και καλύτερος που «τσίμπησε» ήταν ο θρυλικός exploitation παραγωγός Fabrizio De Angelis, που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ιταλική σκηνή έπρεπε να μάθει το μάθημα που τους προσέφερε ο George Romero και ο Dario Argento με το DAWN OF THE DEAD, μόνο σε κάπως πιο ακραίο επίπεδο.

Έτσι γεννήθηκε το ZOMBIE 2, ίσως η γνωστότερη και διαχρονικότερη ταινία από την Ιταλική βιομηχανία των ζόμπι, που από το διάστημα 1979 μέχρι 1983 έμελλε να μπει στο κέντρο της παγκόσμιας σκηνής του τρόμου, προκαλώντας και σοκάροντας όπως ποτέ άλλοτε.

Όπως είναι αντιληπτό, ο De Angelis θέλησε να εκμεταλλευτεί άμεσα την επιτυχία του DOTD και γι αυτό ονόμασε το δικό του αριστούργημα ZOMBIE 2, για να φαίνεται ότι επρόκειτο για sequel του DOTD, που στην Ιταλία και άλλες χώρες είχε κυκλοφορήσει με τον τίτλο ZOMBIE: DAWN OF THE DEAD. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο Dario Argento να τα πάρει στο κρανίο και να στείλει τον De Angelis και το ZOMBIE 2 στα δικαστήρια, υποστηρίζοντας ότι αυτός και ο Romero είχαν τα δικαιώματα για τον συγκεκριμένο όρο.

Ο «γάτος» De Angelis κατάφερε να αποδείξει ότι ο συγκεκριμένος όρος δεν μπορούσε να γίνει copyrighted γιατί ο μύθος των ζόμπι είχε τις ρίζες του στο Βουντού και προϋπήρχε του DOTD και άρα δεν μπορούσε κάποιος να τον κατοχυρώσει ως προσωπικό του εμπορικό σήμα.

Έτσι, το σενάριο γράφεται από τους Elisa Briganti και (φυσικά) Dardano Sacchetti και λανσάρεται σαν prequel του DOTD, μεταφέροντας τη δράση στο νησί Matul, όπου τα πειράματα ενός επιστήμονα προκαλούν την ανάσταση των νεκρών.

Στην αρχή ο De Angelis ήθελε τον μαέστρο της Ιταλικής δράσης Enzo G. Castellari να σκηνοθετήσει το ZOMBIE 2, αλλά όταν η συγκεκριμένη συμφωνία δεν προχώρησε, έφερε στο μυαλό του τις σκηνές όπου μια γυναίκα πέφτει από το γκρεμό χτυπώντας και διαλύοντας το κεφάλι της στους βράχους από τα DON’T TORTURE A DUCKLING και SEVEN NOTES IN BLACK του Lucio Fulci. Ο δαιμόνιος παραγωγός αποφάνθηκε ότι ο Fulci ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να ξεπεράσει το DOTD σε gore και βία και έτσι ο ιδιόρρυθμος σκηνοθέτης που εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε αδράνεια επανήλθε πίσω από τις κάμερες.

Το αποτέλεσμα ήταν κάτι που κανείς ποτέ δεν είχε ξαναδεί στη σκηνή του τρόμου και ειδικότερα των ζόμπι, με το gore να υπάρχει κυριολεκτικά με το κιλό, με κάμποσες κλασσικές πλέον σκηνές, όπως η μνημειώδης σκηνή όπου η όμορφη Όλγα Καρλάτου χάνει τα υπέροχα πράσινα μάτια της από ένα αιχμηρό ξύλο στα χέρια ενός σαπισμένου ζωντανού νεκρού. Ήταν τόσο δυνατή η συγκεκριμένη αλλά και αρκετές άλλες σκηνές του ZOMBIE 2 που πολλές χώρες, με πρώτη και καλύτερη την υπερβολικά συντηρητική Μ. Βρετανία, λογόκριναν και πετσόκοψαν αλύπητα την ταινία, μέχρι που τελικά απαγορεύτηκε εξ ολοκλήρου μέχρι το 2003 που τελικά κυκλοφόρησε η χωρίς περικοπές έκδοση.

Εκτός από το gore, το ZOMBIE 2 λάνσαρε ακόμα μια σημαντική καινοτομία. Συγκεκριμένα ήταν η πρώτη ταινία από το βασίλειο των ζόμπι που περιείχε σκουληκιασμένα και σκονισμένα ζόμπι, που έμοιαζαν σαν να είχαν πεθάνει εκατοντάδες χρόνια πριν. Με καταπληκτικό μακιγιάζ από τους Maurizio Trani και τον θρυλικό Giannetto De Rossi, το οποίο έχει μείνει στην ιστορία, τα ζόμπι του Fulci ήταν σκουληκοφαγωμένα, σαπισμένα και σχεδόν κανείς μπορούσε να μυρίσει το άρωμα αποσύνθεσης τους. Ο Fulci σε συνεντεύξεις του αποκάλεσε τα ζόμπι του ZOMBIE 2 ως «κινούμενες γλάστρες» γιατί το μακιγιάζ τους αποτελείτο από πηλό ο οποίος πήγαινε απ’ ευθείας στα πρόσωπα των ηθοποιών μετά από πολύωρο και επίπονο μακιγιάζ.

Μπορεί κανείς να γράφει για ώρες για το ZOMBIE 2, τις καινοτομίες του και τις αλλαγές που έφερε στη σκηνή, αλλά το κυριότερο είναι ότι έδωσε το έναυσμα για μια σειρά κλασσικών ταινιών που έκανα την Ιταλία αδιαφιλονίκητη πρωταγωνίστρια της σκηνής εκείνη την εποχή, απομακρύνοντας τη δόξα από τους Dario Argento και George Romero και από τον κοινωνικό προβληματισμό του DOTD.

Ο Fabrizio De Angelis ξαναχτύπησε σε ανύποπτο χρόνο με το ZOMBIE HOLOCAUST, μια ταινία που προσπάθησε να συνδυάσει τα στοιχεία του ZOMBIE 2 με αυτά του CANNIBAL HOLOCAUST, ρίχνοντας στο μίξερ και λίγο από παρανοϊκούς επιστήμονες. Το αποτέλεσμα δεν μπορεί με κανένα κριτήριο να θεωρηθεί ως «καλή ταινία», αλλά η ιστορία του φέρθηκε ιδιαίτερα καλά, με τις διάφορες λογοκριτικές παρεμβάσεις και μετονομασίες να το καθιστούν συλλεκτικό κομμάτι που μέχρι σήμερα βρίσκεται στην καρδιά του κάθε fan των Ιταλικών ζόμπι.

Από εκεί και πέρα, η συνεργασία Fulci- De Angelis συνεχίστηκε με τις ταινίες που σήμερα θεωρούνται οι κορυφαίες στην καριέρα του Lucio Fulci. THE BEYOND και HOUSE BY THE CEMETERY κυκλοφόρησαν το 1981, ενώ ένα χρόνο πριν ο Fulci είχε κάνει το CITY OF THE LIVING DEAD χωρίς, όμως τον De Angelis στην παραγωγή.

Σε όλες αυτές τις ταινίες, ο Fulci προσπάθησε να γίνει πιο «καλλιτεχνικός», αφήνοντας για λίγο το καθαρό gore του ZOMBIE 2 και επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του σε σουρεαλιστικά- μυστικιστικά στοιχεία που θυμίζουν πολύ τον Dario Argento του SUSPIRIA και INFERNO.

Όχι, φυσικά, ότι θυσιάστηκε το gore στο βωμό της τέχνης! Κάθε άλλο! Στο CITY OF THE LIVING DEAD ο John Morghen δοκιμάζει τη δύναμη βιομηχανικού τρυπανιού ενώ μια από τις πρωταγωνίστριες ξερνάει όλα της τα εντόσθια, στο THE BEYOND έχουμε ξυλοδαρμό με αλυσίδες ενός καλλιτέχνη σε μια σκηνή που μου είχε αφήσει παιδικά τραύματα όταν ήμουν μικρός και που πάει την αντίστοιχη του DON’T TORTURE A DUCKLING ένα βήμα παραπάνω στη κλίμακα σαδισμού, ενώ στο HOUSE BY THE CEMETERY έχουμε μαχαίρια να διαπερνούν κρανία, λαιμούς να ξεσκίζονται με ανατριχιαστική λεπτομέρεια και πολλά άλλα.

Φυσιολογικά, οι περισσότεροι από τους εμπορικούς Ιταλούς δημιουργούς της εποχής τσίμπησαν αμέσως, βγάζοντας τις δικές τους ταινίες, που πλέον είχαν το status «αντιγραφής της αντιγραφής», μιας και οι επιρροές τους ήταν τόσο από το DAWN OF THE DEAD όσο και από το ZOMBIE 2. Εύκολα έρχεται στο μυαλό το αιμοσταγές και διεστραμμένο THE NIGHTS OF TERROR του Andrea Bianchi, το τόσο κακό που είναι καλό HELL OF THE LIVING DEAD του πρόσφατα αποθανόντα Bruno Mattei και σε μια ελαφριά απόκλιση από το μύθο των ζόμπι το NIGHTMARE CITY του Umberto Lenzi, το οποίο πάντως ο Quentin Tarantino κατατάσσει στο ευρύτερο πεδίο των ταινιών ζόμπι, όχι όμως και ο ίδιος ο Lenzi.

Προς το τέλος της δεκαετίας του ’80 και ενώ είχε κάπως ξεφτίσει η μόδα των ζόμπι, μπήκε ο Claudio Fragasso μαζί με τον Bruno Mattei στην εξίσωση με τέτοια κλασσικά εργάκια όπως το ZOMBI 3, συν- σκηνοθετημένο από τον Lucio Fulci που λόγω προβλημάτων υγείας εγκατέλειψε τα γυρίσματα, και "ZOBIE 4: AFTER DEATH" με σκηνοθέτη τον Fragasso.

Τα ζόμπι εκείνης της μεταγενέστερης εποχής έχουν κατακριθεί από κοινό και κριτικούς κατ’ επανάληψη, αλλά σήμερα προσωπικά έχω γνωρίσει πολύ κόσμο που πραγματικά τα γούσταρε και που εύχεται να είχαν συνεχιστεί τέτοιες παραγωγές παρόλη τη φθίνουσα ποιότητά τους.

Μέσα σ’ αυτά και η άκρως παρεξηγημένη Τρίτη συνέχεια της τριλογίας του George Romero, DAY OF THE DEAD του 1985, που χτυπήθηκε αλύπητα από κριτικούς και κοινό, αλλά που ξεχωρίζει σαν τη μύγα μες στο γάλα συγκρινόμενη με τις περισσότερες παραγωγές εκείνης της εποχής, τόσο για τα μαγικά ειδικά εφέ του Tom Savini όσο και για τον κοινωνικό της προβληματισμό.

Εκείνη τη χρονιά (1985) είχαμε και την πρώτη μεγάλη απόκλιση από το συνηθισμένο μοτίβο των ταινιών με ζόμπι, και ήρθε από το χέρι ενός πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και fan του H.P. Lovecraft. Ο Stuart Gordon πήρε τα βασικά στοιχεία της πλοκής της κλασσικής ιστορίας του μεγάλου Αμερικάνού συγγραφέα "Herbert West: Re-Animator" και μαζί με τον παραγωγό Brian Yuzna και τον σεναριογράφο Dennis Paoli έκαναν μια από τις κλασσικότερες ταινίες τρόμου όλων των εποχών.

Το RE-ANIMATOR ήταν σαν μια πνοή δροσιάς στο τότε στάσιμο και χωρίς φαντασία χώρο των ζωντανών νεκρών, που απλά ανακύκλωνε την κληρονομιά του DOTD και του ZOMBIE 2. Οι Gordon και Yuzna καθιέρωσαν τον Jeffrey Combs στον ρόλο του Herbert West, ενός χαρακτήρα που δεν θα είναι υπερβολή να χαρακτηρίσουμε ως τον αγαπημένο παρανοϊκό επιστήμονα όλων των φίλων του τρόμου!

Μέχρι το RE-ANIMATOR οι ταινίες τρόμου της εποχής, ιδίως από τις ΗΠΑ, χαρακτηρίζονταν από μια έντονη στροφή προς το κωμικό στοιχείο παραμερίζοντας αρκετά το gore και τον πραγματικό τρόμο. Γενικά, οι περισσότερες ήταν αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε «Αμερικανιές», γεμάτες χαβαλέ, 80’s disco, και γυμνόστηθες φοιτήτριες, αλλά από κόκκινο ζουμί σχεδόν τίποτα! Ο Stuart Gordon κατάφερε με το RE-ANIMATOR να συνδυάσει όλα αυτά τα στοιχεία (με εξαίρεση την 80’s disco) με ένα βαθμό επιτυχίας που συναντήσαμε μόνο στο κλασσικό και αξεπέραστο THE EVIL DEAD του 1981.


Δεν υπάρχει η σκοτεινή και απειλητική ατμόσφαιρα της ιστορίας του Lovecraft, αλλά υπάρχει gore με το κιλό και άφθονο μαύρο χιούμορ που κάνει το RE-ANIMATOR μια από τις ταινίες- σταθμό τόσο στη βιομηχανία των ζωντανών νεκρών όσο και στη σκηνή του τρόμου γενικότερα. Ποιος, άραγε, μπορεί να ξεχάσει το εντυπωσιακό αιματοκύλισμα του φινάλε, όπου οι Gordon, Yuzna και Paoli δείχνουν τι ακριβώς σημαίνει «Ολοκαύτωμα των Ζόμπι», ή την σκηνή της πρώτης ανάστασης νεκρού μέσα στο νεκροτομείο της ιατρικής σχολής της οποίας φοιτητής ήταν ο Herbert West; Η λίστα σκηνών ανθολογίας του RE-ANIMATOR είναι ανεξάντλητη, ενώ πρόκειται για ένα από τα λίγα franchise που οι συνέχειές του (BRIDE OF RE-ANIMATOR & BEYOND RE-ANIMATOR) στέκονται άνετα και υπερήφανα δίπλα στο πρωτότυπο ενώ οι fans της σκηνής περιμένουν με ανυπομονησία την επόμενη που έχει προγραμματιστεί για κυκλοφορία μέσα στο 2008 (HOUSE OF RE-ANIMATOR).

Τελικά το 1985 αποδεικνύεται ανεπίσημη χρονιά της «ανάστασης» των ζόμπι, καθώς εκτός από το RE-ANIMATOR και το DAY OF THE DEAD έκανε την εμφάνιση του στους κινηματογράφους και το RETURN OF THE LIVING DEAD, που είχε μεταφραστεί στη χώρα μας με τον αξέχαστο και απόλυτα επιτυχημένο τίτλο «Τα Ζόμπι δεν Είναι Χορτοφάγα».

Το ROTLD είναι ίσως η πιο αντιπροσωπευτική ταινία της κιτς 80’s αισθητικής των ΗΠΑ, που στηρίζεται περισσότερο στο κωμικό παρά στο τρομακτικό στοιχείο. Με ένα σενάριο που βγάζει φωτιές από τον έμπειρο Dan O'Bannon (ALIEN) που επίσης ανέλαβε και τη σκηνοθεσία του εγχειρήματος και αρκετές αποκλίσεις από το μύθο των ζωντανών νεκρών όπως τον είχε συνηθίσει το κοινό μέχρι τότε, το ROTLD έκανε αίσθηση σχεδόν αμέσως και ήταν μια τεράστια εμπορική επιτυχία.

Τα ζόμπι του ROTLD, που προέκυψαν όταν ένα στρατιωτικό πειραματικό αέριο ελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα, είναι μεν σαρκοφάγα, αλλά έχουν ιδιαίτερη προτίμηση στα μυαλά των θυμάτων τους, ενώ επίσης μιλούν («Στείλτε περισσότερους μπάτσους»), οργανώνονται και επιτίθενται μαζικά. Επίσης χρειάζονται πολύ παραπάνω από την κλασσική σφαίρα στο κεφάλι για να τα σταματήσει κανείς, μιας και μοιάζουν άφθαρτα. Σε μια συγκεκριμένη σκηνή και ενώ ακόμα δεν έχει αρχίσει το νεκροζώντανο γλέντι για τα καλά, οι δύο πρωταγωνιστές χρειάζεται να μεταφέρουν τα ήδη τεμαχισμένα ζωάκια εργαστηρίου που ζωντάνεψαν από το αέριο στο γειτονικό κρεματόριο.

Πολλές ακόμα κλασσικές σκηνές κι εδώ, με πρώτη και καλύτερη την εξαιρετικά εμπνευσμένη και εντυπωσιακή σταδιακή μεταμόρφωση των δύο πρωταγωνιστών (James Karen και Thom Mathews), που μάλιστα επαναλήφθηκε σχεδόν αυτούσια στο δεύτερο μέρος της σειράς. Επίσης οι σκηνές πολιορκίας της παρέας των φρικιών στο νεκροταφείο έχουν μείνει στην ιστορία για πολλούς και διάφορους λόγους (όπως το ξεγύμνωμα της Linnea Quigley), ενώ το ρεπερτόριο σε ευρηματικές προσθήκες από το σενάριο του Dan O'Bannon είναι κυριολεκτικά ανεξάντλητο.

Όπως στις περισσότερες παραγωγές τρόμου εκείνης της εποχής, το βάρος του ROTLD δεν είναι οι σπλατεριές, αλλά το πολύ έξυπνο και ψαγμένο μαύρο χιούμορ το οποίο σε καμιά στιγμή δε χάνει το ρυθμό και την ένταση του. Προσθέστε και το τρομερό soundtrack με κλασσικές ροκιές, και γκαραζιές της εποχής και το cult status του ROTLD είναι διαχρονικά εξασφαλισμένο στο πάνθεον του παγκόσμιου σινεμά τρόμου.

Προβλέψιμα, η εμπορική επιτυχία της ταινίας είχε ως αποτέλεσμα να ακολουθήσουν δύο sequels, με το πρώτο απλά να είναι remake της πρωτότυπης ταινίας με ακόμα περισσότερη έμφαση στο χιούμορ και στην ατμόσφαιρα των 80’s, ενώ το δεύτερο που σκηνοθέτησε ο Brian Yuzna πραγματικά τα έχει όλα και συμφέρει και, κατά την ταπεινή γνώμη του γράφοντα, είναι τουλάχιστον ισάξιο με την πρωτότυπη ταινία, με πολύ περισσότερο gore και καταχρήσεις όπως μας έχει συνηθίσει ο Brian Yuzna.

Την ίδια χρονική περίοδο είχαμε πολλές άλλες προσπάθειες που δανείζονται στοιχεία τόσο από το RE-ANIMATOR όσο και από το ROTLD, αλλά και από τα προγενέστερα Ιταλικά κλασσικά. Τίτλοι περιλαμβάνουν τα NIGHT OF THE CREEPS, THE DEAD PIT, DEAD HEAT (με τον Treat Williams στο ρόλο του ζόμπι- μπάτσου), DEATH WARMED UP και PET SEMATARY, για να ονομάσουμε μόνο ορισμένα.

Το 1991 είχαμε και το μνημειώδες BRAINDEAD, την ταινία που για ένα ανεξήγητο λόγο έβαλε το όνομα του Peter Jackson στα μεγάλα σαλόνια και τον καθιέρωσε σε πιασάρικο Χολυγουντιανό όνομα, εκεί που όλοι οι fans της σκηνής περίμεναν να τον ξαναδούν σε τέτοιες υπέροχες ασκήσεις gore και κακογουστιάς όπως ήταν το κινηματογραφικό ντεμπούτο του με το BAD TASTE.

Οι λέξη «κατάχρηση» δεν καταφέρνει να αποτυπώσει πλήρως το αιματηρό χάος του BRAINDEAD το οποίο έθεσε νέα στάνταρντς από πλευράς gore και μαύρου χιούμορ, σε σημείο να θεωρείται σήμερα από τους φίλους του είδους μια χρυσή σελίδα στο σύμπαν των ζωντανών νεκρών. Και είναι λογικό αν θυμηθεί κανείς σκηνές όπως το τελικό αιματοκύλισμα, παρόμοιο του οποίου δεν έχουμε ξαναδεί ούτε πριν ούτε μετά το BRAINDEAD, ή την αποθεωτική σκηνή της μεταμόρφωσης της ζομπιοποιημένης μητέρας του ήρωα σε ένα ακαθόριστου σχήματος γιγάντιο σαρκοβόρο τέρας.

Κι εκεί που πέρασαν τα χρόνια και όλοι νόμισαν ότι η σκηνή των ζόμπι είχε πλέον πεθάνει, με μόνες δουλειές να προέρχονται από τον αμιγώς ερασιτεχνικό χώρο, φτάνει το 28 DAYS LATER και στη συνέχεια το remake του DAWN OF THE DEAD για να αναστήσουν (τουλάχιστον εμπορικά) το είδος που τα αμέσως προηγούμενα χρόνια είχε να επιδείξει μόνο το ασύλληπτο BRAINDEAD του Peter Jackson.

Πώς, λοιπόν, μπορείς να ξαναδώσεις ενδιαφέρον σε ένα είδος που εκείνη την εποχή έμοιαζε «εξαντλημένο»; Λογικά με την εισαγωγή καινοτομιών στο μύθο. Κι ενώ το 28 DAYS LATER δεν μπορεί να κριθεί με τα αυστηρά κριτήρια των ταινιών του είδους γιατί πρόκειται για μια ταινία που ασχολείται αμιγώς με βακτηριδιακή μόλυνση και οι «κακοί» της δεν είναι ακριβώς ζόμπι, το remake του DAWN OF THE DEAD κάνει τα ζόμπι του να τρέχουν το κατοστάρι σε κάτω από 10 δευτερόλεπτα, κάνοντας την αντιμετώπισή τους ακόμα πιο δύσκολη.

Αυτό το στοιχείο τόνωσε για άλλη μια φορά το ενδιαφέρον στο κοινό, αλλά μοιραία μετατόπισε το ενδιαφέρον από το gore και την σαρκοφάγα δράση των ζόμπι στην αγωνία και το σασπένς για το αν οι πρωταγωνιστές θα καταφέρουν να τρέξουν γρηγορότερα από τους διώκτες τους ή θα γίνουν βορά στις ορέξεις τους. Αναμφίβολα, αυτό αυξάνει αρκετά το αίσθημα απειλής που αναδύουν οι σκουληκιασμένοι φίλοι μας, αλλά μειώνει την πιθανότητα για εμφάνιση κάποιων κλασσικών κλισέ του είδους, τα οποία και περιμένουν πάντα να βλέπουν οι fans. Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία που, κατά τη γνώμη μου, δεν μένει πιστή στην κληρονομιά της ταινίας το όνομα της οποίας δανείστηκε, αλλά κινείται αμιγώς στα επίπεδα της υψηλού προφίλ περιπέτειας δράσης με φανταχτερά και πανάκριβα ειδικά εφέ, αλλά χωρίς την b-movie ουσία που θα περίμεναν οι φίλοι των παραδοσιακών ζόμπι.

Πάντως φαίνεται ότι η βιομηχανία δεν «τσίμπησε» ιδιαίτερα από τα γρήγορα σαν την αστραπή και αθλητικά ζόμπι του remake του DAWN…, παρ’ όλες τις πολύ καλές εισπράξεις του αλλά και τα θετικά σχόλια από κριτικούς και κοινό γι αυτή την καινοτομία, οπότε η συγκεκριμένη πρακτική μέχρι τώρα μοιάζει να εγκαταλείπεται. Τόσο η τέταρτη συνέχεια της τριλογίας των ζωντανών νεκρών του Romero (LAND OF THE DEAD) όσο και οι μικρές ανεξάρτητες παραγωγές επιμένουν στα αργά ζόμπι, όπως και η κατά γενική ομολογία πιο επιτυχημένη κωμωδία του είδους από την εποχή του BRAINDEAD, το SHAUN OF THE DEAD που κυκλοφόρησε λίγο αργότερα το 2004.